Ataol Behramoğlu

13 Nisan 1942'de Çatalca'da doğdu.

Azerbaycan kökenli bir aileden gelen Ataol Behramoğlu'nun çocukluk ve ilkgençlik yılları, babası ziraat müdürü olduğundan Türkiye'nin çeşitli yörelerinde geçti. İlk üç yılını Kars'ta okuduğu ilkokulu ve ortaöğrenimini Çankırı'da tamamladı. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü'nü bitirdi (1966).

Ataol Behramoğlu, 1960'lı yıllarda yayımlamaya başladığı kitaplarıyla kuşağı içinde öne çıktı. İsmet Özel'in de aralarında olduğu üç arkadaşıyla Ant dergisi kurdu (1969). Bu dergide "Toplumcu Genç Şairler Savaş Açıyor" başlıklı dizi yazılarda toplumcu şiir görüşünü açıkladı. Ertesi yıl İsmet Özel ile birlikte Halkın Dostları dergisini kurdu (1970). Aynı yıl, iki yılı Londra ve pariste, iki yılı Moskova'da geçen ilk yurtdışı yolculuğuna çıktı. Paris'te Aragon ve Neruda'yla tanışma olanağı buldu. Sovyet Yazarlar Birliği'nin davetiyle gittiği Moskova'da ise stajyer olarak Moskova Devlet Üniversitesi'nde Rus edebiyatı üstüne çalıştı. Yurda döndüğünde Muhsin Ertuğrul yönetimindeki İstanbul Şehir Tiyatroları'nda dramaturg olarak çalışmaya başladı (1974). Kardeşi Nihat Behram ile çıkardıkları Militan, beş bine ulaşan tirajıyla büyük ilgi gördü (1975). Bir Atina gezisinde Yannis Ritsos ile tanıştı (1977). Sofya'da düzenlenen Dünya Yazarları I. Kurultayı'na (Aziz Nesin, Yaşar Kemal ve Burhan Arpad ile) Türkiye Temsilcisi olarak katıldı (1978). 1979'da Türkiye Yazarlar Sendikası genel sekreteri oldu. Sanat Emeği dergisinin kurucuları arasında ve yazı kurulunda yer aldı. 1980 darbesi sonrası dramaturgluk görevinden ayrılmak zorunda kaldı. Ne Yağmur... Ne Şiirler...'in yeni baskısının mahkemece "toplatılması ve imhası"na karar verildi. Ataol Behramoğlu bu sırada Selimiye'de bir hafta göz hapsinde tutuldu. Kitap daha sonra beraat etti. Ancak 1982 Mart'ında Barış Derneği kurucusu ve yöneticisi olarak tutuklandı. Cezaevindeyken Asya-Afrika Yazarlar Birliği'nin verdiği 1981 Lotus Ödülü'nü aldı. On ay sonra serbest kaldıysa da bir başka davadan sekiz yıl hapis cezasına çarptırılınca 1984 başında gizlice Fransa'ya gitti. Beş yıl sürecek bu ikinci yurtdışına çıkışında Paris Sorbonne Üniversitesi "Centre de Poetique Comparée" bölümü çalışmalarına katıldı. Fransızca-Türkçe çıkan Türk edebiyatı dergisi Anka'yı kurdu (1986).

1989'da yurda dönen Ataol Behramoğlu, birkaç yıl Simavi Yayınları'nda editör, Pendik Belediyesi'nde kültür danışmanı olarak çalıştı. 1995'te Türkiye Yazarlar Sendikası Genel Başkanı oldu. Bu görevi 1999'a kadar iki dönem sürdürdü. Cumhuriyet gazetesinde "Cumartesi Yazıları" başlıklı köşede yazıyor. İstanbul Üniversitesi Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü'nde öğretim görevlisi. Pen Yazarlar Derneği'nce Dünya Şiir Günü Ödülü, Ataol Behramoğlu'na verildi (2003).

Rusça, İngilizce ve Fransızcadan çevirdiği şiirleri Kardeş Türküler (1981) adıyla yayımladı. Şiirleri birçok dile çevrildi. Vera Tulyakova'nın anıları ve Nâzım Hikmetin şiirlerinden hareketle yazdığı Mutlu ol Nâzım ve belgesel bir çalışma olan Lozan adlı oyunları birçok kez sahnelendi.

Düzyazılarını Yaşayan Bir Şiir (1986), İki Ateş Arasında (1989), Nâzım�a Bir Güz Çelengi (1989), Mekanik Gözyaşları (1990), Şiirin Dili-Ana Dil (1995), Yeni Ortaçağın Saldırısı (2005) adlı kitaplarında topladı. Aziz Nesin�li Fotoğraflar (1995) ise anılarından oluşur. Başka Gökler Altında (1996) gezi yazıları, Lozan (1992) oyun ve Genç Bir Şairden Genç Bir Şaire Mektuplar ise İsmet Özel ile mektuplaşmalarıdır. Ayrıca şu antolojileri düzenledi: Çağdaş Bulgar Şiiri Antolojisi (Özdemir İnce ile, 1983), Son Yüzyıl Büyük Türk Şiiri Antolojisi (1987, 2 cilt), Çağdaş Rus Şiiri Antolojisi (1987), Dünya Şiiri Antolojisi (Özdemir İnce ile, 198?).

Şiir kitapları

Bir Ermeni General (1965)
Bir Gün Mutlaka (1970)
Yolculuk, Özlem, Cesaret ve Kavga Şiirleri (1974)
Ne Yağmur... Ne Şiirler... (1976)
Kuşatmada (1978)
Mustafa Suphi Destanı (1979)
Dörtlükler (1980)
İyi Bir Yurttaş Aranıyor (1983)
Şiirler 1959-1982 (1983)
Eski Nisan (1987)
Bebeklerin Ulusu Yok (1988)
Türkiye Üzgün Yurdum, Güzel Yurdum (1990, Almanya'da 1985)
Kızıma Mektuplar (1991, Almanya'da 1985)
Sevgilimsin (1993)
Aşk İki Kişiliktir (1999)
Bir Gün Mutlaka (1991, Toplu Şiirler, 1. cilt)
Yaşadıklarımdan Öğrendiğim Bir Şey Var (1991, Toplu Şiirler, 2. cilt)
Kızıma Mektuplar (1992, Toplu şiirler, 3. cilt)
Yeni Aşka Gazel (2002)
Üşür Bir Deniz Kabuğu Belki (Seçmeler, 2003)